Uit een handje gras halen ze energie, warmte en belangrijke voedingsstoffen. De darmen verrichten dagelijks een topprestatie. Zijn de darmen aan het kwakkelen dan zijn de gevolgen dramatisch: koliek, verminderde weerstand, rugpijn of hoefbevangenheid.
Hoe werken de darmen en hoe ondersteunen we ze.
De darmen van een paard zijn uitzonderlijk lang 25 tot 40 meter. Met de daarbij horende beperkte bewegingsruimte, scherpe bochten en vernauwingen een kwetsbaar geheel, die dagelijks een topprestatie moet leveren door energie en voedingsstoffen uit het ruw- en krachtvoer te halen.
De verschillende afdelingen zijn overigens duidelijk gedefinieerd:
Mond en maag bereiden hetgeen voor waar de dunne darm mee aan de slag gaat. Hier worden vetten, eiwitten, licht verteerbare koolhydraten, vitaminen en mineralen opgenomen. Door de peristaltische beweging van de darmen wordt de voedselbrij met ca 20 cm per minuut vooruit geduwd in de richting van de dikke darm.
Aan het einde van de dunne darm zit een ‘klep’ die de voedselbrij in de dikke darm laat, maar voorkomt dat de gassen, die in de blinde darm ontstaan bij het fermentatieproces, hun weg richting dunne darm zoeken.
De bacteriën in de dikke darm verteren cellulose, hemicellulose en pectine die niet door de lichaamseigen enzymen verteert kunnen worden. Daarbij ontstaat een belangrijk eindproduct: vluchtige vetzuren. Deze worden door de darmwand opgenomen en zijn een belangrijke energieleverancier. Bovendien worden door de dikke darm ook water en elektrolyten opgenomen hetgeen belangrijk is bij langdurige inspanning. Doordat water aan de voedselbrij wordt onttrokken dikt deze in.
Bij het fermentatieproces in de dikke darm komt warmte vrij waardoor de dikke darm ook een functie heeft om het lichaam op temperatuur te houden. Bij koud weer hebben paarden dus meer ruwvoer nodig.
De kwaliteit van de darmflora is afhankelijk van de samenstelling van het kracht- en ruwvoer. Een plotselinge verandering van voer kan met zich meebrengen dat de benodigde bacteriën niet voorhanden zijn. Daarom blijft het belangrijk om altijd geleidelijk van voer te veranderen.
De micro-organismen in de dikke darm hebben plantaardige ruwe celstof nodig om goed hun werk te kunnen doen. Per dag ten minste 1,5 kilo hooi per 100 kilo lichaamsgewicht en niet meer dan 1 gram per kilo lichaamsgewicht aan zetmeel per voerbeurt. ( voor een paard van 600 kilo niet meer dan 600 gram zetmeel per voerbeurt )
Het rantsoen moet dus bestaan uit hoogwaardig ruwvoer en alleen indien nodig om een energie tekort aan te vullen krachtvoer geven. De anatomie van het spijsverteringssysteem van een paard is nu eenmaal niet geschikt om grote hoeveelheden granen ( lees zetmeel ) te verteren. Geeft het ruwvoer te weinig energie en is krachtvoer noodzakelijk om het energie tekort aan te vullen gebruik dan goed verteerbaar en energierijk krachtvoer zoals haver of ontsloten granen.
Dragende en lacterende merries, dekhengsten, dravers en ren- en sportpaarden hebben meestal naast voldoende hoogwaardig ruwvoer een aanvullend krachtvoer nodig om het tekort een energie aan te vullen.
Na het geven van krachtvoer moeten paarden minstens een uur rust hebben. De zenuw die de darmen aanstuurt werkt alleen goed wanneer het paard rust heeft. Bovendien kan er door te vroeg na het geven van krachtvoer te gaan werken maagzuur, wat in het dieper liggende deel van de maag thuis hoort, naar boven komen en maagzweren veroorzaken.
Een goede darmwerking is op verschillende manieren te ondersteunen. Ik kom hier binnenkort op terug.
